30 mar 2016

Pobreza Enerxética en Galicia e Proposta de Réplica de Intervención

A pobreza enerxética, referida a un fogar ou familia, é a incapacidade de este para satisfacer un mínimo de servicios enerxéticos para cubrir as sus necesiades básicas domésticas.
Trátase de un fenómeno aparentemente invisible, pero que según o “Estudio de Pobreza Energética” elaborado pola Asociación de Ciencias Ambientais no ano 2014, afecta a 7Mill de personas en España, según datos do ano 2012.
Cando se fala de enerxía acostúmase a asociar ó ámbito productivo, donde se considera un ben estratéxico para a economía de un país. Sin embargo, a enerxía é esencial nas tarefas reproductivas, de ámbito doméstico, tradicionalmente exercidas polas mulleres. As tarefas reproductivas, realizadas na esfera privada e xeneralmente non remuneradas, foron e siguen sendo socialmente pouco valoradas, a pesar de que representan un elemento clave para o desenvolvemento integral das personas (alimentación, educación, hixiene, cuidado, etc.). Este feito ten contribuido sin duda a mantener a pobreza enerxética nun segundo plano e a facer que non se lle dé a importancia necesaria.
A pobreza enerxética supón un grave risco para a saúde das persoas. Os principais impactos son insuficiencias respiratorias, complicacions cardíacas e maior risco de sufrir problemas mentais.
O feito máis destacable nestes momentos é o rápido aumento da pobreza enerxética en España durante o periodo de crisis debido á concurrencia de dous factores: a caída dos ingresos dos fogares e o aumento, moi significativo, do gasto enerxético, motivado principalmente polo forte aumento do precio da enerxía eléctrica.

No entorno galego, o citado informe, conclúe que:

  • A porcentaxe de fogares en Galicia con gastos en enerxía doméstica superiores o 10% dos ingresos foi similar á media española, mentras que a porcentaje de fogares que non pode mantener a sua vivenda con unha temperatura adecuada foi superior a esa media.
  • A porcentaje de fogares con gastos desproporcionados en enerxía doméstica aumentou intensamente en Galicia dende 2007
  • En 2012 o 18% dos fogares en Galicia tiñan un gasto en enerxía doméstica superior o 10% dos ingresos e o 7% non podían mantener unha temperatura adecuada nas suas vivendas.
  • Dos 7,4 millones de persoas en España, con gastos en enerxía doméstica por encima do 10% dos ingresos, 455 mil persoas se encontraban en Galicia, mentras que dos 4,2 millones de personas que non podían mantener o seu fogar a unha temperatura adecuada, 192 mil persoas estaban en Galicia.
  • Durante 1996 a 2011, o promedio de mortes asociadas á pobreza enerxética en Galicia estimaronse entre 200, 600 e 800 personas (10, 30 e 40% de la TAMAI absoluta).

A iniciativa Fuel Poverty Groupque se está a desenvolver en Barcelona, resultado da unión dos esforzos e o traballo en rede de varios colectivos. Realiza as siguientes actividades orientadas á reducción da pobreza enerxética no seu entorno:

  • Talleres de eficiencia enerxética en colaboración con organizacións que traballan con colectivos vulnerabeis: nestes talleres ofrecense ferramentas para reducir os importes das facturas de luz e gas e consellos prácticos para o uso racional e eficiente da enerxía
  • Puntos de información enerxética: orientación personalizada a persoas con dificultades para entender e facer frente as suas facturas e detección de posibles situacións de pobreza severa
  • Asesorias domiciliarias: Diagnóstico da situación enerxética dos fogares e proposta de medidas de aforro adaptadas a cada caso.
  • Intervencións en fogares: Realizar propuestas de mellora para garantizar a eficiencia.


2 abr 2011

Xornadas de Enerxías Renovables (II). A contribución galega a unha sociedade solidaria (Emilio Martínez)

Emilio Martínez, economista, deu a ponencia nas Xornadas en calidade de ex presidente da Coordinadora Galega de ONGD. Comezou a súa ponencia cunha fotografía da situación mundial, amosando as enormes diferencias que existen entre países ricos e pobres. Seguidamente fixo unha introducción histórica cooperación internacional, que comezou a finais da Segunda Guerra Mundial, co plan Marshall e promovida pola ONU e organismos económicos internacionais (FMI, BM,...) máis como unha medida para frear o avance soviético que como un fin en si mesmo.


Fixo incidencia na diferencia entre cooperación, que implica cambios de mentalidade e actitude dos países donantes, mentres que a axuda consistirá unicamente na transferencia de diferentes tipos de recursos. A continuación explicou conceptos clave da Axuda ó Desenvolvemento, segundo as definicións da AOD, e como a cantidade de axuda vense reducindo nos útlimos anos, e ademais ten efectos perversos para as economías locais, estando na maior parte das veces ligada a intereses económicos dos países donantes. 


Todos estes problemas da AOD foron recollidos no informe Pearson e recollía 10 propostas para reducir a fenda económica e social entre países, entre as que destacan o aumento do volume de axuda e sobre todo a reducción da débeda.


Os Obxectivos do Milenio, fixados pola ONU presentan uns fitos, en distintos eidos do Desenvolvemento Humano que se deben acadar en 2015. Todos eles están bastante lonxe da súa consecución.


Para finalizar, Emilio presentou a situación da cooperación galega, onde se sufriu un importante recorte do orzamento nos últimos anos. No ano 2011 o orzamento adicado a cooperación redúcese máis dun 20% do do ano 2009.

16 mar 2011

Xornadas de Enerxías Renovables (I). Enerxía e Sociedade (José Cidrás)

Está é a primeira entrada dunha serie que resumirá os temas tratados nas Xornadas de Enerxías Renovables e Desenvolvemento Humano. Ademáis, incluirase ao video á ponencia correspondente.

Nesta ponencia, José Cidrás fixo unha introducción xeral á problemática da enerxía e a sociedade actual. A enerxía é basica para o desenvolvemento social, pero a día de hoxe as fontes de enerxía son un recurso finito e a súa producción supon a emisión de axentes contaminantes. Centrándose en España, salientou que importamos un 80% da enerxía primaria que consumimos, e un 84% das fontes de enerxía primaria están baseadas na emisión de carbono. O sistema de xeración e distribución enerxética español ten unhas perdas dun 28% o cal non é mellorar a curto e medio prazo, por limitacións económicas e ecolóxicas.

Dende o pto. de vista da desigualdade social, existe unha gran desigualdade no acceso ós recursos enerxéticos. Salientou a desproporción que existe entre a poboación da OCED (18%) e o seu consumo enerxético (55%). As estimacións da IEA é que en 2030 estes valores se invirtan pasando os países non membros da OECD a consumir un 60% da enerxía global. Esta desigualdade tamén é patente entre rexións, Europa consume en termos absolutos o mesmo que Asia, pero Asia case cuadriplica a poboación europea.

Tamén se espera nos próximos anos unha reducción da intesidade enerxética (cantidade de enerxia para xerar unha unidade de PIB) nos países emerxentes, o cal sería unha nova positiva, se non fora acompañado de un importante incremento absoluto do uso de enerxía a nivel mundial. Dentro da ponencia fíxose unha breve explicación dos tipos de contaminantes resultado da producción enerxética (óxidos de carbono, óxidos de sofre, óxidos de nitróxeno), así como un repaso dos contaminantes producidos e/ou impactos ambientais que implica cada fonte de xeración.

Centrándose en Galicia, foi moi importante a porcentaxe de consumo de enerxía en tpte. nos últimos 20 anos. Paralelamente, houbo un aumento moi importante tamén das fontes de enerxía renovables.

Como conclusión da ponencia se establecen os principais puntos nos que traballar para solucionar a crise enerxética:
  1. reducción do consumo.
  2. control e mitigacion de emisións.
  3. mellora das transformacións.
  4. utilización doutras fontes de enerxía primaria.

14 nov 2010

Electricidade a partir de casca de arroz

Bihar é un estado do nordeste da India onde viven 85 millóns de persoas, un 85% delas en áreas rurais onde o acceso á enerxía eléctrica é moi deficiente ou directamente inexistente. A base da alimentación en Bihar, como na meirande parte de Asia é o arroz, que se cultiva de xeito extensivo, sendo unha das principais actividades económicas do medio rural e ocupando a gran parte da poboación.

Por inciativa de 4 enxeñeiros (3 indios e 1 estadounidense) con experiencia profesional en diversos ámbitos creouse a compañía Husk Power Systems que ten como obxectivo crear minicentrais eléctricas que empregan como combustible casca ('husk' en inglés) de arroz.

A día de hoxe é un proxecto sostible e é capaz de proporcionar 6 horas de electricidade diarias por un custe medio de 80 rupias (1,20€) fronte ás 4 horas de subministro diario e un custe medio de 125 rupias (2€) que tiñan anteriormente con xeradores de gasóleo e queroseno.

Ademais de facer máis accesible o prezo da electricidade á empobrecida comunidade rural, a descentralización do sistema de xeración permite chegar a núcleos moi espallados ós que nunca chegaría a rede eléctrica porque o coste das liñas non pode ser amortizado en prazos "razoables" para unha compañía eléctrica "convencional".

En xullo de 2009 a Husk Power Systems obtivo $250,000 no Global Business Plan Competition para estudiantes de universidade e escolas de negocios organizado polo xigante da electrónica de telecomunicacións Cisco Systems(*). Actualmente, ano e medio despois, a empresa sigue crecendo e están continuamente contratando xente polo que parece que o proxecto vai para adiante.

As preguntas lóxicas que nos debemos facer é: ¿pode exportarse a experiencia a outros países? ¿que outros subproductos de actividades agrícolas poden usarse para a xeración de enerxía? ¿ata que punto pode interferir na actividade agrícola este tipo de iniciativas?

Comments are welcome!!


Fontes:

(*) Como curiosidade comentarei que nun informe interno de outubro de Cisco Systems poñen de manifesto que a inestabilidade no acceso ás reservas de coltan na República Democrática do Congo pode provocar subidas inesperadas nos costes de fabricación. Outro día prometo falar do tema do coltan, un semiconductor moi preciado na industria electrónica, que non ten nada que envexar ós "diamantes de sangue" de Serra Leona.

5 oct 2010

As IV Xornadas de Enerxías Renovables e ODM están aquí!!

Tras máis dun ano de inactividade no blog, volvemos á acción cunha gran nova: imos organizar as IV Xornadas de Enerxías Renovables e ODM en Vigo.
Terán lugar os días 15, 16 e 17 de decembro en Vigo, no salón de actos da Escola Universitaria de Enxeñería Técnica Industrial (Escola de Peritos).

Nestas xornadas trataremos de situar o contexto enerxético dentro da consecución dos ODM, así como do uso de enerxías renovables nos países do Sur, do Norte e nos proxectos de cooperación.

Tamén se intentará dar unha visión global do panorama enerxético mundial, os desequilibrios que xerá o sistema actual e ós retos ós que nos enfrontamos.


O curso terá unha duración de 20 horas e será convalidable por 1 crédito de libre elección na Universidade de Vigo. Estas 20 horas estarán repartidas en mañá e tarde de mércores e xoves, e unha interesante mañá de venres onde teremos as ponencias de Xosé María Torres, presidente da CGONGD (Coordinadora Galega de ONGs para o Desenvolvemento), de Jose Mª Glez. Vélez, presidente da APPA (Asociación de Productores de Energías Alternativas) e de Pedro Gómez-Romero, autor do libro "Un planeta en busca de energía".

O curso será financiado a través dunha subvención de EpD da Xunta de Galicia así como o prezo das matrículas, que aínda está por decidir pero estará arredor dos 10€ para estudantes e 20€ para público xeral. A todos os asistentes se lles repartirá un diploma acreditativo da asistencia ás xornadas.

Actualización: ollo!!, as datas que estaban previstas para os días 17, 18 e 19 de novembro, foron movidas ós días 15, 16 e 17 de decembro por diversos motivos.

22 may 2009

Apaga o candil (3) Segunda lista de citas para votar


Aquí temos unha nova lista de citas, que se curraron os da sede de Ferrol, para que votedes. Se xa votastes no post anterior podedes facelo de novo, o mecanismo é o mesmo. Tamén aceptamos ideas de cousas que poidamos facer con todas estas citas, ademais das pegatas, claro :-). Veña, a votar!:
  1. España é un dos países europeos que consume máis enerxía para producir un servizo ou un producto, é dicir, somos altamente ineficientes.
  2. 2000 millóns de persoas, un de cada tres dos que habitamos o planeta, viven sie servizos de enerxía básicos como a electricidade que o resto de nós asumimos como normais.
  3. Moitas persoas que viven en países en vías de desenvolvemento normalmente pagan máis por unidade de enerxía que os que viven en países ricos, en parte debido ás tecnologías de conversión ineficientes e en parte debido á corrupción.
  4. Os neumáticos cunha presión inferior á adecuada poden aumentar o consumo de carburante ata un 4%. (Agencia Internacional de la Energía)
  5. A biomasa é a principal fonte enerxética para 2.400 millóns de persoas, suple preto do 40% da demanda enerxética dos países en desenvolvemento.
  6. Un frigorífico de clase A pode consumir un 39% menos enerxía que un de clase C, iso supón evitar a emisión de máis dunha tonelada de CO2 ó longo da vida do aparato e un aforro de 300 €.
  7. Ó redor de 2/3 de todos os fogares nos países en desenvolvemento dependen dos biocombustibles non procesados (madeira, esterco, residuos de cultivos) para as súas necesidades diarias de cociña e quecemnto; isto inclúe ó 80% de toda a poboación da África sub-sahariana
  8. Por cada tonelada de papel reciclado evítase a tala de entre 12 e 14 árbores, afórranse 50.000 litros de auga e uns tres barriles de petróleo.
  9. As bombillas de baixo consumo en todos os fogares españois aforrarían un 4% do consumo eléctrico en España. (RIMA Nº 501)
  10. Un ordenador desperdicia case a metade da enerxía que consume. (ENERGÍAS RENOVABLES Nº 60)
  11. Cada vez que usamos unha bombilla de baixo consumo estás aforrando 20 kg de CO2 á atmosfera ó ano, na UE evitaríanse 20 millóns de toneladas de CO2 ó ano
  12. A substitución das bombillas incandescentes da UE aforrarían polo menos, 20 millóns de toneladas de CO2 ó ano.(GREENPEACE: CAMBIA TU BOMBILLA).
  13. A enerxía que consumen as familias achégase ó 30% do consumo enerxético total de España (18% vivenda e 12% coche) GUÍA PRÁCTICA DE LA ENERGÍA (IDAE)
  14. Cada grao que se aumente a calefacción consume un 8% máis de enerxía. (RIMA Nº 456)
  15. Se instalamos un dobre cristal nas fiestras podemos aforrar un 25 % de enerxía e protexernos contra a contaminación acústica. (RIMA Nº 454)

20 may 2009

Apaga o candil (2) Selección de citas!!


Estas son as citas que propoñemos para incluir nas pegatas da nosa campaña Apaga o candil. A nosa idea é que ademais de lembrar que debemos usar a enerxía dun modo responsable, as pegatas fagan ver as enorme diferencia de consumo enerxético que existe entre os países ricos e os empobrecidos.

O que nos gustaría comentedes o post elixindo tres citas incluindo o número de puntos e unha puntuación (3 á primeira, 2 á segunda e 1 á terceira) de xeito que nos poidamos facer unha selección para facer as pegatas finais. Aquí tendes as citas, gracias por colaborar!:

  1. Apagando durante 12 minutos unha bombilla convencional (60W) poderíase reducir á metade (4 horas) o traballo de recolección de madeira para quecemento dunha familia nun país en vías de desenvolvemento
  2. Coa enerxía que aforras apagando o teu PC durante 2 horas e media poderíanse moer 5 Kg de trigo, o 6% do consumo per cápita anual deste cereal nos países do sur
  3. O uso dunha lámpara de baixo consumo (18W) en lugar dunha convencional equivalente (75W) supón reducir en máis de media tonelada as emisións de CO2 ó longo da súa vida útil.
  4. A electricidade que se consume por español en 8 meses (>(54MWh*8/12)) é máis da que consume unha muller de Zimbabwe en toda a súa vida (<0.87mwh/ano*34anos>
  5. A cantidade de enerxía eléctrica que se perde dende que se produce ata que a consumimos nas nosas casas en España (~303051GWh/ano*0.1) é case 4 veces maior que toda a electricidade que se produce en Guatemala (7916GWh/ano).
  6. Deixar a televisión en stan-by pode supoñer ata 5€ o ano. En europa hai máis de 350 millons de televisores. Poderianse enviar 145.000 toneladas de arroz o mes os paises mais necesitados. O mando e comodo pero...mellor en off.
  7. Na África subsahariana, mais de 500 millóns de persoas dependen da leña como fonte de enerxía.Nos malgastamos, eles queiman e todos perdemos. Aforra enerxía, apaga a luz o sair.
  8. Se os máis de 3.000 millóns de persoas que posúen un móbil cambiaran o seu cargador por outro de catro ou cinco estrelas, ó ano se aforraríase unha cantidade de enerxía equivalente á producción total de dúas centrais eléctricas de tamaño medio.
  9. Se o 10% dos usuarios de teléfono móbil desconectaran o cargador unha vez finalizada a carga, o aforro enerxético sería equivalente ó consumo de 60.000 fogares europeos nun ano.
  10. Tecnologías como cocinas mejoradas y biodigestores ahorran hasta un 50% de consumo de leña (la fuente de energía más usada a nivel mundial). Además los biodigestores producen abono, siendo una tecnología sencilla de instalar y de fácil mantenimiento.
  11. Coa electricidade que se consume xogando coa PlayStation3 nunha tele LCD de 32", pódese iluminar un aula de escola infantil de 40m2 nun país empobrecido. (190W+120W - (40m2 x 500 Lux=20000Lm ->25000Lm/60Lm/W ) .
  12. En 2008, en España consumimos máis de cinco veces a cantidade de petróleo (1714000 barriles) que consumiron os países de Centroamérica xuntos (Honduras (42620) El Salvador (45210) Nicaragua (15560), Costa Rica (43640), Guatemala (72960), Panamá (92,170) e Belice (6,754)).
Agora a elixir!

19 may 2009

Apaga o candil (1) Presentación



O grupo de Enerxía de ESF quere presentarvos o seu proxecto de campaña de sensibilización: Apaga o candil! . O obxectivo da campaña é crear unhas pegatinas que se peguen en edificios de uso público (escolas, facultades, oficinas...) perseguindo un dobre obxectivo: por unha banda concienciar de que se debe facer un uso eficiente da enerxía, e por outra banda mostrar a desigualdade no canto a acceso á enerxía que hai entre os países ricos e os empobrecidos.


Para crear as pegatas precisamo dúas cousas:
  1. Primeiro temos que elixir as citas que incluiremos nas mesmas. Para isto fixemos unha lista con citas creadas por nós das que nos tendes que acudar a elixir tres. No seguinte post incluiremos a lista, e vos agardeceríamos que colaborarades elixindo as que vos parezan mellores.
  2. Segundo, precisamos un logo para a campaña, e un deseño para as pegatas. Desgraciadamente no grupo non temos ningún artista :-) polo que estamos intentando fichar a alguén que nos axude. O debuxo de arriba foi un que fixe a correr cun posible deseño, buscamos algo semellante... pero mellor feito :-)
Polo momento isto é todo, xa queda presentada Apaga o candil!